Cztery uszy w związku – część I

Szacunek, otwarta komunikacja i wzajemne zrozumienie to jedne z najważniejszych filarów każdej bliskiej relacji, a w szczególności związku.

Jednocześnie w codziennych interakcjach z bliskimi pojawiają się nieporozumienia czy konflikty. Ilustrują one, jak skomplikowany i niełatwy jest proces wzajemnego zrozumienia. I choć umiejętność słuchania i adekwatnego reagowania na komunikaty płynące od drugiej osoby nie jest sprawą prostą, każdy z nas może się jej nauczyć.

Interpretacje a intencje

Wiele konfliktów pojawiających się w związkach wynika z trudności w nadawaniu adekwatnego znaczenia wypowiedziom partnera czy partnerki. Czasem z pozoru niewielkie nieporozumienie wywołuje silne emocje i prowadzi do eskalacji konfliktowej sytuacji.

Przykład

Co może się wydarzyć, gdy kobieta, szukając zrozumienia, podzieli się z partnerem tym, jak poczuła się niesprawiedliwie oceniona przez koleżankę z pracy, a w odpowiedzi usłyszy zdawkową poradę o tym, w jaki sposób powinna była się zachować w tej sytuacji?

Ona: Poczuje się niezrozumiana? Uzna, że w przyszłość nie warto o tych sprawach wspominać? Poirytowana odpowie, że więcej nie będzie z nim o tym rozmawiać?

On: poczuje się niezrozumiany? Uzna, że w przyszłości nie warto się odzywać? Poirytowany odpowie, że nigdy nie wiadomo, o co jej chodzi?

Ona i On: w kolejnych minutach będą prawdopodobnie przerzucać się niemiłymi komentarzami, oskarżając siebie wzajemnie o brak zrozumienia czy robienie „z igły widły”? W efekcie oboje mogą poczuć się urażeni, niezrozumiani i źle potraktowani.

Interpretacje słów

Wielu z nas nie zdaje sobie sprawy z tego, że nasze interpretacje czyichś słów mogą być różne od rzeczywistych intencjii znaczenia przypisywanego im przez partnera.

Wielu z nas przyzwyczajonych jest do traktowania cudzych wypowiedzi jako jednoznacznych, zawierających określone znaczenie (zazwyczaj zgodne z tym, co sami myślimy). W efekcie nie zastanawiamy się zbyt długo, czy to, w jaki sposób sami rozumiemy słowa partnera jest zgodne z jego intencją.

Uwaga na wiele znaczeń

Tymczasem każda wypowiedź może potencjalnie zawierać wiele różnych znaczeń. Może też odwoływać się do różnych obszarów naszego codziennego życia.

Bogactwo potencjalnych informacji, które możemy odczytać w wypowiedziach naszych bliskich, otwiera z jednej strony pole do wzajemnego poznawania siebie i – co za tym – do rozwijania/pogłębiania więzi.

Z drugiej jednak strony jest komplikowanie tego procesu. Otwiera się wtedy przestrzeń na nieporozumienia i konflikty.
W zależności od przyjmowanej interpretacji możemy w różny sposób postrzegać partnera – od osoby, która próbujeprzybliżyć nam swoje stanowisko, potrzebuje naszej pomocy czy mówi o swoim samopoczuciu, po osobę, która nasatakuje i nie liczy się z naszymi uczuciami.

Cztery uszy

Friedman Shulz von Thun był badaczem, który zauważył, że każda wypowiedź może potencjalnie zawierać w sobie kilka różnych znaczeń. Uporządkował je i wyodrębnił z nich cztery kategorie – płaszczyzny, do których się one odnoszą:

ucho rzeczowe (płaszczyzna rzeczowa).
Słuchając tym uchem w komunikatach drugiej osoby, słyszymy przede wszystkim opis faktów i zdarzeń, do których się one odnoszą.
ucho apelowe (płaszczyzna apelowa).
Dzięki niemu możemy usłyszeć, czego druga osoba od nas potrzebuje i oczekuje.
ucho terapeutyczne (płaszczyzna ujawniania siebie).
Pozwala nam na uzyskanie informacji o stanie emocjonalnym rozmówcy.
ucho drażliwe (płaszczyzna relacyjna).
Pomaga nam dowiedzieć się, co myśli o nas nasz rozmówca i w jaki sposób przeżywa łączącą nas relację.