Cztery uszy w związku – część II

Wyobraźmy sobie następującą sytuację. Młode małżeństwo wraca po uroczystej kolacji do domu. Wieczór spędzili wspólnie z rodzicami i rodzeństwem w domu rodzinnym mężczyzny, ponieważ jego ojciec obchodził swoje 65. urodziny. Po drodze, w samochodzie, para wymienia się swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi zachowania poszczególnych osób w trakcie uroczystości. Wśród komentarzy kobiety pojawia się następująca wypowiedź: jesteś podobny do swojej matki.

Odbiór i odpowiedź

Jakie znaczenie może nadać tym słowom partner kobiety? W jaki sposób może potoczyć się – w zależności od interpretacji – dalsza rozmowa małżonków?

Odpowiedź, jakiej mężczyzna udzieli żonie, będzie wynikała ze znaczenia, jakie nada jej słowom. To z kolei nie pozostanie bez wpływu na przebieg ich dalszej rozmowy.

Cztery płaszczyzny — powtórzenie

Jak mogliśmy przekonać się w pierwszej części artykułu, interpretacja czyichś intencji może różnić się w znaczący sposób na każdej z czterech płaszczyzn opisanych przez badacza, Friedman’a Shulz’a von Thun’a.

Płaszczyzna rzeczowa
Mężczyzna, słuchając uchem rzeczowym, skupi się na faktach i usłyszy w wypowiedzi żony rzeczowy komunikat: Widzę podobieństwo między tobą a twoją matką. Jakie? Tego jeszcze na tym etapie rozmowy nie wiadomo.
Ciekawy obserwacji i spostrzeżeń mężczyzna mógłby zapytać partnerkę, jakie podobieństwo ma na myśli lub samemu odnieść się do własnych spostrzeżeń na ten temat. O ile żona nie miała innych intencji, dalsza rozmowa ma szansę pozostać rzeczowa.
Płaszczyzna apelowa
Mężczyzna słuchający uchem apelowym usłyszy w wypowiedzi żony komunikat dotyczący jej oczekiwania czy życzenia, które powinien on spełnić.
W zależności od nastroju panującego pomiędzy małżonkami może odczytać wypowiedź żony pozytywnie, np. Nie zmieniaj się lub negatywnie, np. Chciałabym, abyś zmienił swoje zachowanie, bo za bardzo przypominasz mi swoją matkę. W drugim wariancie może poczuć się nieakceptowany, zaatakowany, przymuszony do dokonywania jakichś zmian. Może też zezłościć się na partnerkę, że naciska na coś, czego on sam nie chce.
Płaszczyzna ujawniania siebie
Słuchając tym uchem (nazywanym również uchem terapeutycznym), mężczyzna usłyszy w komunikacie żony przede wszystkim informację o jej stanie emocjonalnym i przeżyciach związanych z kontaktem z teściową lub rozmową z małżonkiem. Również na tej płaszczyźnie możliwa jest pozytywna i negatywna interpretacja. Zależy ona od indywidualnych cech słuchacza i komunikatów niewerbalnych mówiącego (takich jak np. ton głosu, mimika twarzy), np. Jestem bardzo zadowolona, dobrze się czuję z twoją matką. Albo: Wkurza mnie sposób, w jaki wypowiadasz się o innych ludziach – jest tak samo niemiły, jak Twojej matki.
W zależności od sytuacji mężczyzna może porozmawiać z żoną o jej uczuciach związanych z wizytą w jego domu rodzinnym. Jednak może też zdystansować się do nich.
Płaszczyzna relacyjna
Mężczyzna słucha w tej płaszczyźnie wypowiedzi żony uchem drażliwym. Usłyszy w niej wtedy przede wszystkim informację o tym, w jaki sposób w tym momencie myśli o nim jego partnerka. W zależności od tego, czy zinterpretuje komunikat w pozytywny, czy negatywny sposób, rozmowa może przybrać bardzo miły kierunek (gdy np. mąż usłyszy komplement: Jesteś niesamowicie wrażliwym mężczyzną, jak twoja matka) lub stanowić pierwszy krok do kłótni (gdy np. mężczyzna poczuje się oskarżany: Jesteś irytujący tak samo, jak Twoja matka).