Nierozerwalni > Rodzinny czas > Zasady w jadalni

Zasady w jadalni

single image

Reguły i zasady postępowania ustalane w domu przez rodziców i opiekunów pełnią ważną funkcję w wychowaniu dzieci i młodzieży. Przekładają się na ich poczucie bezpieczeństwa i zaufania do innych ludzi. Świat z jasno określonymi granicami jest bowiem o wiele bardziej przewidywalny dla dziecka – w wielu sytuacjach wie, co powinien/powinna zrobić i jakie konsekwencje mogą jego/ją spotkać, gdy zdecyduje się na ich przekroczenie.

Warto sformułować zasady

Podobnie jak w innych obszarach życia, również przy rodzinnym stole warto sformułować kilka podstawowych reguł dotyczących wspólnego spożywania posiłków. Nie należy przy tym zapominać, że rodzice są dla dziecka źródłem cennych informacji o tym, w jaki sposób należy ukierunkowywać własną aktywność przy stole.

Spójność zachowań i zasad

Obserwując i naśladując ich zachowanie, dziecko przyswaja sobie i rozwija różne nawyki związane z jedzeniem.Dlatego tak ważne jest, aby postawa rodziców wobec jedzenia i ich zachowanie przy stole było spójne z wyznaczanymi zasadami.

Przez codzienne dawanie przykładu i stosowanie dobrych manier przy stole łatwiej rozwinąć w dziecku pożądane nawyki i zachowania. Im więcej ma ono okazji do naśladowania pozytywnych wzorców, tym większa jest ich siła oddziaływania.

Ustalanie zasad

Dla dorosłych ustalone zasady są narzędziem wychowawczym, które – stosowane z głową i umiarem – przygotowuje ich dziecko do życia w społeczeństwie. Zasady, opisując pożądane wzorce, stanowią punkt wyjścia dla rozwijania w dziecku pozytywnych postaw i zachowań.

Aby mogły należycie pełnić swoje funkcje, zasady muszą być formułowane w określony sposób. Po pierwsze, powinny być zwięzłe i czytelne. Po drugie, być skoncentrowane na opisie pozytywnego, oczekiwanego zachowania. Nie powinny natomiast jedynie zakazywać niepożądanego zachowania.

Przykład

Jeżeli na przykład chcemy nauczyć dziecko sprzątania po sobie po obiedzie, formułując zasadę, skupmy się na tym, w jaki sposób dziecko krok po kroku powinno zachować się, żeby spełnić nasze oczekiwanie, np. odnieść brudny widelec i talerz do zlewu w kuchni. Określona przez nas reguła mogłaby brzmieć: Po zakończeniu posiłku każdy odnosi używane przez siebie naczynia i sztućce do zlewu w kuchni. Nie zaś np. Nie zostawiamy po sobie brudnych naczyń.

Dbaj o czytelność zasad

Taki sposób sformułowania zasady będzie dla dziecka czytelny i utrwali w jego pamięci właściwy, a nie niepożądany, wzorzec zachowania. Po trzecie, na początek ograniczmy się do kilku najważniejszych zasad. Wprowadźmy 5-6 reguł i zanim dziecko ich nie przyswoi, nie wprowadzajmy kolejnych.

Przykładowe zasady w jadalni:

  1. Przed każdym posiłkiem myjemy ręce.

  2. Stół jest miejscem, przy którym spożywamy posiłki. Miejsce zabawek i gadżetów jest w pokoju/na półce itp.

  3. Czekając na posiłek oraz w trakcie jedzenia, siedzimy na krześle, z nogami pod stołem.

  4. Czekamy z rozpoczęciem jedzenia, aż pozostali domownicy usiądą do stołu.

  5. Jemy i pijemy powoli i spokojnie (bez siorbania czy mlaskania).

  6. Po zakończonym posiłku odnosimy brudne naczynia do kuchni/zlewu.

  7. Podczas spożywania posiłku możemy ze sobą rozmawiać. Nie korzystamy w tym czasie z mediów elektronicznych (np. TV, smartfon, komputer).

Zasady to dopiero początek

Ustalenie zasad, choć ważne i niezbędne, nie gwarantuje dorosłemu posłuszeństwa dziecka. Dzieci mają bowiem skłonność (i prawo!) do testowania ustanowionych przez dorosłych granic. Dzięki temu uczą się, w jaki sposób ich decyzje i zachowanie wpływają na innych ludzi, ich emocje i zachowanie oraz jakie konsekwencje się z nimi wiążą.

Przy odpowiednim wsparciu dorosłych, uczą się przy okazji tego, w jaki sposób mogą naprawiać popełnione błędy i jak ich własne działania wpływają na samopoczucie innych osób. Rozwijają umiejętność kontrolowania swoich emocji i podejmowanych adekwatnej do okoliczności aktywności.

Nie przestrzeganie zasad

W jaki sposób rodzice powinni reagować, gdy dziecko nie przestrzega ustalonych zasad, również tych w jadalni? Jednym ze sposobów pomagających dziecku zastanowić się nad swoim dotychczasowym zachowaniem i zmienić je jest udzielanie mu informacji zwrotnych.

Informacja zwrotna to rodzaj feedbacku, który udzielamy drugiej osobie. Jest to zazwyczaj krótka wypowiedź sformułowana w konkretny, opisowy sposób, która zawiera nasze spostrzeżenie dotyczące zachowania drugiej osoby. Dotyczy zawsze konkretnego zachowania, które zaobserwowaliśmy w ostatnim czasie, np. przy ostatnim obiedzie. Nie zawiera uogólnień i ocen.

Rodzaje informacji zwrotnych:

  • informacje zwrotne rzeczowe.
    Koncentrują się na rzeczowym opisie jakiejś sytuacji, zachowania i pomagają dziecku porównać efekty jego aktywności z oczekiwaniami rodziców. Skłaniają zatem do refleksji na swój temat i przemyślenia swojego postępowania. Np. gdy dziecko bawi się w pokoju mimo kilkukrotnego poinformowania go o tym, że zaczyna się wspólny obiad, rodzic może powiedzieć: Czwarty raz proszę cię o to, abyś przerwał zabawę i usiadł do stołu.Umówiliśmy się, że obiad jemy wspólnie.

  • informacje zwrotne motywujące.
    Koncentrują się na opisie pozytywnych uczuć rodzica oraz pożądanych aspektów zachowania dziecka. Utrwalają w dziecku pozytywne zachowanie i wzmacniają w efekcie pewność siebie oraz adekwatną samoocenę. Wzmacniają jednocześnie pozytywną relację z rodzicami lub opiekunami. Np. gdy dziecko, które do tej pory zjadało łapczywie i w pośpiechu obiad, zjada posiłek w skupieniu i bez pośpiechu, rodzic może powiedzieć: Przyjemnie jest na ciebie patrzeć, gdy tak spokojnie i powoli zjadasz obiad. To dopiero dobre maniery!

  • informacje zwrotne rozwojowe.
    Koncentrują się na opisaniu zachowań niepożądanych. Zawierają również opis oczekiwań i odczuć, które powstają w rodzicu pod wpływem zachowania dziecka. Pomagają w związku z tym dziecku porównać jego aktywność z oczekiwaniami rodzica i uświadamiają mu obszary, w których powinno dokonać zmiany. W konsekwencji przyczyniają się do rozwoju i zmiany dotychczasowego wzorca zachowania. Np. gdy dziecko buja się na krześle, jedząc, rodzic może powiedzieć: Przeszkadza mi to, że bujasz się na krześle mimo tego, że prosił(a)em cię, żebyś tego nie robił. Chciał(a)bym, żebyś usiadł na krześle z nogami pod stołem i przestał się bujać.

Artykuł opracowano w ramach Narodowego Programu Zdrowia 2016-2020 na zlecenie PARPA

Podobne posty