Konia z rzędem temu, kto na padające z ust dziecka „nudzi mi się”, nie poczuje ukłucia niepokoju czy frustracji. Zazwyczaj nudę kojarzymy z niechcianym gościem, którego jak najszybciej pozbylibyśmy się ze swojego domu. Nic dziwnego. Nuda, jak podpowiada Wikipedia, to nic innego, jak negatywny stan emocjonalny, polegający na uczuciu wewnętrznej pustki i braku zainteresowania, zwykle spowodowany jednostajnością, niezmiennością otoczenia, brakiem bodźców, a czasami złym samopoczuciem fizycznym.
Rodzaje nudy
Badacze nudy rozróżniają nudę krótkotrwałą i przewlekłą. Ta ostatnia nazywana jest również hiper nudą, nudą patologiczną lub egzystencjalną. Towarzyszy jej poczucie pustki i izolacji. Wiąże się z odczuwaniem braku zainteresowania światem i sobą oraz trudnościami w skupieniu uwagi. W sposób naturalny nasuwa zatem skojarzenia z depresyjnością.
Zdaniem badaczy stan przewlekłego znudzenia może świadczyć o obniżonym poziomie dopaminy. Dopamina, przypomnijmy, odpowiada m.in. za doświadczenie przyjemnych emocji i odczuć. Jej niedostatek sprawia, że traci się również zaciekawienie i napęd do poznawania nowych rzeczy. Osoby podatne na taki rodzaj nudy, mając zaniżony poziom dopaminy, potrzebują zatem więcej doznań, aby utrzymać względny poziom stymulacji. Są tym samym bardziej narażone na uzależnienia i zachowania ryzykowne. Nuda przewlekła, zdaniem psychologów, może pełnić również rolę nieświadomej obrony przed kontaktem z nieprzyjemnymi i nieakceptowanymi emocjami, np. złością czy gniewem.
Nuda i kreatywność
Nuda krótkotrwała rozumiana jako stan chwilowego nicnierobienia, do której zazwyczaj odwołujemy się, mówiąc o nudzie, jest zarówno nam dorosłym, jak i dzieciom potrzebna! Pełni rolę naturalnej przeciwwagi dla codziennej aktywności, pozwalając „wypocząć” umysłowi od rutynowych zadań. Co więcej, jest swego rodzaju inkubatorem kreatywności. Sprzyja bowiem powstawaniu niecodziennych skojarzeń.
Marzenia dzienne
Badania mózgu przeprowadzone za pomocą rezonansu magnetycznego dostarczyły w ostatnich latach dowodów na to, że w stanie przejściowego znudzenia ustaje komunikacja pomiędzy obszarami związanymi z samokontrolą, wzrokiem i językiem. Jednocześnie wzbudzają się obszary mózgu, które podczas codziennej, świadomiej aktywności pozostawały uśpione. W ten sposób tworzą się tzw. marzenia dzienne. Takiemu bujaniu w obłokach sprzyja wykonywanie pasywnych i „bezmyślnych” czynności. To one są właśnie odpowiedzialne za kreatywność.
Nuda zwykła, jako naturalny element zróżnicowanego doświadczenia, tworzy tym samym doskonałą sposobność do odkrywania emocji, potrzeb i pragnień, do których podczas codziennych aktywności nie mamy dostępu lub po prostu się nad nimi nie zastanawiamy.
Nuda a kultura
Psychologowie zwracają uwagę na to, że współcześnie do popadania w stan znudzenia może przyczyniać się również sama kultura. Przyzwyczajeni do korzystania z bardzo wielu źródeł rozrywki i stymulacji płynącej z zewnątrz takich jak telewizja, filmy, Internet, gry wideo ulegamy przeciążeniu sensorycznemu! Dla wprowadzenia się w stan pobudzenia potrzebujemy w konsekwencji napływu coraz to mocniejszych bodźców. W przeciwnym razie szybko pojawia się znudzenie.
Dziecko i nuda
Choć obraz nudzącego się dziecka może uruchamiać w opiekunach palącą potrzebę jej zagospodarowania, warto czasami dać się dziecku zwyczajnie ponudzić. Przede wszystkim dlatego, że w tym czasie dziecko może samodzielnie odkrywać to, czego potrzebuje i wymyślać własne, twórcze zabawy. To doskonały trening dla jego kreatywności i samopoznania.
Im bardziej będziemy go zasypywać coraz to bardziej wymyślnymi zabawkami i własnymi propozycjami, tym mniej będzie miało kontaktu z tym, czego samo chce i tym częściej będzie ostatecznie znudzone.
Artykuł opracowano w ramach Narodowego Programu Zdrowia 2016-2020 na zlecenie PARPA
